Strefa edukacji

Żylaki po przyśrodkowej stronie uda i na łydce

Żylaki zlokalizowane na przyśrodkowej stronie uda i łydki to jedna z najczęstszych lokalizacji zmian naczyniowych na kończynach dolnych.

Powodują wybrzuszenia rozpoczynające się  zazwyczaj w okolicy przyśrodkowej kolana i ciągnące się w dół, często aż do kostki przyśrodkowej. Zmianom tym mogą towarzyszyć brązowo-czerwone przebarwienia usytuowane w dystalnej partii kończyny dolnej. Pacjenci posiadający takie zmiany skarżą się na swędzenie skóry, uczucie ciężkości i zmęczenia nóg.

Przyczyna

Najczęstszą przyczyną żylaków w tej lokalizacji są patologie obejmująca jedno z głównych naczyń żylnych  układu powierzchownego - żyłę odpiszczelową. Żyła odpiszczelowa jest to struktura ciągnąca się od pachwiny aż do kostki przyśrodkowej. Jest głównym naczyniem zbierającym krew z partii przyśrodkowej kończyn. W sytuacji gdy tworzy żylaki naczynie jest niewydolne. U osoby zdrowej krew w kończynach dolnych płynie z układu żył powierzchownych do głębokich. Przepływ odbywa się z partii najniższych (okolic stopy) do serca. W naszych żyłach w przeciwieństwie do tętnic, za ruch krwi odpowiada praca mięśni kończyn dolnych i stopy, a nie  serce. Praca mięśni nie jest tak regularna i skoordynowana  jak bicie serca, w związku z tym krew żylna płynie wolniej i mniej regularnie. 
W przerwie pomiędzy kolejnymi skurczami krew zatrzymuje się. W związku z tym, że nie ma możliwości aby podczas jednego skurczu mięśni cała krew została przetransportowana do serca, w żyłach powstały specjalne zapory – zastawki żylne. Umożliwiają one podział naczynia na segmenty oddzielone przegrodami, przez które stopniowo przepływa krew. Dzięki takiemu mechanizmowi możliwy jest jednokierunkowy przepływ krwi pomimo nieregularnej pracy pompy mięśniowej. Podział naczynia na partie umożliwia również znaczne zmniejszenie siły z jaką krew napiera na ściany naczynia. Brak takiego mechanizmu doprowadziłby do sytuacji, że cala krew zalegałaby w okolicy stóp, ponieważ po każdym skurczu mięśni siła grawitacji ścigałaby ją w dół.
Sytuację można porównać do balona wypełnionego wodą zawieszonego na haczyku. Cala woda jest w jego dolnej partii powodując jego rozciąganie i często pęknięcie. Tak samo jest z żyłami – tu balonem jest żyła, a jego rozpieranie widzimy jako żylaki.

W sytuacji zaburzenia funkcji zastawek żylnych dochodzi do schorzenia jakim jest niewydolność żylna (żylaki). Zastawki ulegają zniszczeniu i nie są w stanie powstrzymywać przepływu krwi w dół do stóp. U osób dotkniętych tym problemem doszło do uszkodzenia zastawek żylnych. Krew po skurczu pompy mięśniowej, po przepływie ku  górze nie może zatrzymać się na zastawkach żylnych i poczekać na kolejny skurcz. Po wygaśnięciu  skurczu cofa się i zalega w dolnych partiach. Powoduje to opór na ściany naczyń i poszerzanie ich – tworzą się żylaki. Stan taki doprowadza również do przeciążenia mikrokrążenia i tworzenia stanu zapalnego, co objawia się najczęściej zaczerwieniem, swędzeniem i zmianą koloru w dolnych partiach nóg. W sytuacjach bardziej zaawansowanych mogą pojawiać się krostki, ranki aż do wystąpienia owrzodzeń. 

Zaleganie krwi w dolnych partiach powoduje również żylakowate poszerzanie naczyń. Stan taki jeszcze bardziej spowalnia przepływ. Znacznie spowolniony ruch krwi  powoduje stan zapalny, który może być przyczyną zakrzepicy żylnej. Zakrzepica jest to schorzenie, w którym doszło do powstania skrzepu w świetle naczynia. Skrzep może się oderwać i przedostać wraz z prądem krwi do płuc i spowodować zatorowość płucną – jest to stan zagrożenia życia.

 

U kogo mogą pojawić się żylaki?

Żylaki na przyśrodkowej stronie uda występują u mężczyzn i kobiet we wszystkich przedziałach wiekowych.  Dotykają częściej osoby z nadwagą, ale mogą również wystąpić u osób szczupłych. Obserwujemy je u pacjentów w wieku szkolnym, jak również w średnim wieku oraz u osób dojrzałych. Cierpią na nie przedstawiciele wszystkich ras i mieszkańcy wszystkich szerokości geograficznych.

Sposoby leczenia:

Żylaki  w obrębie przyśrodkowej strony uda, czyli spływu żyły odpiszczelowej to najczęściej stan dość zaawansowanej niewydolności żylnej. Gdy zmiany są już widoczne i widzimy żylakowato poszerzone naczynia, to zazwyczaj naczynie je zaopatrujące jest już dość dużych rozmiarów. Do metod jakie możemy zastosować do usunięcia tego typu żylaków są:

1.Metody wewnątrznaczyniowe

Metody te jak np. laserowe usuwanie żylaków, usuwanie parowe czy za pomocą fal radiowych, to obecnie najnowocześniejsze możliwości usunięcia naczyń żylnych. Metody te polegają na wprowadzeniu do światła naczynia przekaźnika/światłowodu. Po jego wprowadzeniu podawane jest znieczulenie miejscowe i następnie naczynie jest obliterowane. Metody te są bardzo skuteczne, bezpieczne i małoinwazyjne. Pozwalają na praktycznie bezbólowe usunięcie chorej żyły. Pacjent po takim zabiegu jest w pełni sprawny i od razu wraca do pełnej aktywności. Metodą najbardziej rekomendowaną do usuwania żylaków jest laser radialny o długości 1940nm.

2. Metoda skleroterapii

Kolejną możliwością usunięcia żylaków jest metoda skleroterapii. Zabieg polega na wprowadzeniu do światła naczynia sklerozantu – leku. Substancja występuje w formie płynu lub piany. Po jej podaniu do światła naczynia dochodzi do jego uszkodzenia, co skutkuje jego obliteracją i zanikiem żylaka. Zabieg ten dedykowany jest do naczyń o małej średnicy. Nie powinien być stosowany do dużych żył, ponieważ szansa na skuteczne i trwałe usunięcie jest niewielka, a ryzyko zapaleń i wtórnego otwarcia naczynia (rekanalizacji) bardzo duża.

3.Metoda klasycznej operacji

Jest to bardzo stara metoda usuwania żylaków. W tej metodzie lekarz dokonuje nacięcia w okolicy pachwiny, a następnie odszukuje chore naczynie. Po jego lokalizacji podwiązuje je i przecina. Do jego światła wprowadza specjalny prowadnik, który przeprowadza w świetle naczynia i wyprowadza na zewnątrz w okolicy kolana lub kostki przyśrodkowej. Po jego wyprowadzeniu do końca drutu przywiązuje się końcówkę. Końcową fazą jest mechaniczne usunięcie żylaka przez pociągniecie prowadnika. Metoda ta jest do dnia dzisiejszego bardzo popularna. Popularność wynika przede wszystkim z dość niskich kosztów zabiegu. Po takim leczeniu pacjent dopiero po minimum 2 tygodniach może wrócić do normalnego funkcjonowania. Ten typ zabiegów jest również obarczony większą ilością powikłań w porównaniu do wcześniejszych metod.  

Jak zapobiegać powstawaniu żylaków?

Żylaki, czyli niewydolność żylna w większości przypadków wynika z naszych predyspozycji genetycznych. Na geny jakie dostaliśmy od przodków nie mamy żadnego wpływu. Możemy przyjąć, że w dniu porodu jesteśmy już skazani, że kiedyś w naszym życiu dojdzie do pojawienia się problemów naczyniowych. Nie możemy walczyć z genami, ale możemy walczyć o czas w jakim to nastąpi. Możliwe jest, że nasza profilaktyka spowoduje takie opóźnienie niewydolności, że nie odczujemy jej skutków podczas naszego życia.

Do czynników chroniących nas przed przyspieszeniem niewydolności żylnej jest:

• prawidłowa masa ciała,
• brak/maksymalne niwelowanie zaburzeń hormonalnych,
• prawidłowa dieta,
• uprawianie sportów, zwłaszcza aerobowych,
• unikanie przegrzewań,
• noszenie wyrobów uciskowych.

Do sytuacji przyspieszających rozwój niewydolności należą:

• ciąża – wraz z ilością ciąż rośnie ryzyko niewydolności żylnej,
• otyłość,
• siedzący tryb życia,
• zaburzenia hormonalne,
• urazy i operacje kończyn dolnych,
• zaburzenia budowy stóp (płaskostopie).

Za profilaktykę najbardziej uznaną w przeciwdziałaniu powstawania żylaków jest przewlekłe noszenie wyrobów uciskowych. Pomagają one w prawidłowym powrocie krwi  z dolnych partii kończyn do serca. Zapobiegają również jej zaleganiu. Stosowanie pończoch uciskowych zwłaszcza w sytuacjach największego przeciążenia (lot samolotem, długie stanie i siedzenie) może znacznie spowolnić proces niewydolności, czyli tworzenia się żylaków.

Kiedy powinniśmy zgłosić się do lekarza?

Żylaki, czyli niewydolność żylna to bardzo poważne schorzenie. Nieleczone może przysporzyć nam wielu problemów. Pojawienie się wybrzuszonych zmian po przyśrodkowej stronie naszych ud i łydek już samo w sobie powinno skłonić nas do kontaktu z lekarzem. Zawsze w takiej sytuacji konieczne jest wykonanie badania USG Doppler. Jeżeli wyczuwamy swędzenie, pieczenie, widzimy pojawiające się wypryski lub rany to nasza wizyta staje się coraz bardziej pilna. Prawdopodobnie doszło u nas do progresji niewydolności żylnej.  Sytuacją bardzo niepokojącą jest zaczerwienienie i stwardnienie żylaka zwłaszcza, jeżeli towarzyszy temu obrzęk kończyny oraz duszność. Stan taki jest wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej. Prawdopodobnie wskazuje na najgroźniejsze powikłanie, czyli zakrzepicę żylną.

Do kogo należy się zgłosić w celu leczenia żylaków?

Lekarzem zajmującym się leczeniem chorób żylnych jest lekarz flebolog. Specjalista z tej dziedziny w sposób kompetentny jest w stanie zbadać nasz problem, zaplanować i wykonać leczenie. Lekarz flebolog powinien być w stanie wykonać badanie USG Doppler oraz przeprowadzić wszystkie metody lecznicze. Taka osoba poinformuje nas również o koniecznej profilaktyce.